Ptasznik Chromatopelma cyaneopubescens, znany również jako „Chromka” lub „Green Bottle Blue”, to jeden z najbardziej efektownych gatunków ptaszników hodowanych w terrariach. Wyróżnia się niezwykłym ubarwieniem, które przechodzi fascynującą transformację w miarę dorastania. Młode osobniki posiadają czarno-pomarańczowe odwłoki, które z czasem zmieniają się w metaliczną, niebiesko-zieloną barwę, pięknie kontrastującą z pomarańczowymi odnóżami. Ten pochodzący z Wenezueli gatunek zdobył ogromną popularność wśród hodowców nie tylko dzięki swojej spektakularnej urodzie, ale również stosunkowo prostej hodowli.
Charakterystyka gatunku Chromatopelma cyaneopubescens
Chromatopelma cyaneopubescens należy do rodziny ptasznikowatych (Theraphosidae) i pochodzi z półpustynnych regionów północnej Wenezueli. Dorosłe samice osiągają rozmiar około 5-6 cm długości ciała i imponującą rozpiętość odnóży do 15 cm. Samce są nieco mniejsze i smuklejsze, wyróżniają się dłuższymi odnóżami i charakterystycznymi bulbusami na nogogłaszczkach, które pojawiają się po osiągnięciu dojrzałości płciowej.
Ubarwienie tego ptasznika przechodzi fascynującą metamorfozę podczas wzrostu. Młode osobniki (L1-L3) mają czarny karapaks i pomarańczowo-czarny odwłok. Po kilku wylinkach (około L4-L6) zaczynają pojawiać się niebiesko-zielone, metaliczne odcienie na odnóżach i karapaksie. Dorosłe osobniki zachwycają intensywnym turkusowym lub niebiesko-zielonym ubarwieniem prosomy i odnóży, harmonijnie kontrastującym z pomarańczowym odwłokiem – to właśnie ta kombinacja kolorów czyni Chromkę jednym z najpiękniejszych ptaszników na świecie.
Samica tego gatunku żyje średnio 12-15 lat, podczas gdy samce mają znacznie krótszą żywotność – zaledwie 3-4 lata od osiągnięcia dojrzałości płciowej. Cały cykl rozwojowy, od wyklucia do osiągnięcia dorosłości, trwa około 1,5-2 lat, choć tempo rozwoju zależy od warunków hodowlanych i częstotliwości karmienia.
Chromatopelma cyaneopubescens to gatunek półnadrzewny, co oznacza, że w naturze zamieszkuje zarówno nory w ziemi, jak i wykorzystuje roślinność do budowy gniazd.
Warunki hodowlane dla ptasznika Chromka
Hodowla Chromatopelma cyaneopubescens nie stawia przed hodowcą wyjątkowo trudnych wyzwań, co czyni ten gatunek świetnym wyborem również dla osób rozpoczynających przygodę z ptasznikami. Należy jednak zadbać o odpowiednie warunki, aby zapewnić ptasznikowi prawidłowy rozwój i komfort.
Terrarium i wyposażenie
Dla dorosłego osobnika zaleca się terrarium o wymiarach minimum 30x30x40 cm (szerokość x głębokość x wysokość). Ze względu na półnadrzewny tryb życia, terrarium powinno być wyższe niż szersze, dając ptasznikowi możliwość realizowania naturalnych zachowań związanych ze wspinaczką i budowaniem sieci.
Podłoże powinno składać się z mieszanki torfu, włókna kokosowego i wermikulitu o głębokości około 5-10 cm. Dzięki takiemu podłożu ptasznik może kopać, a jednocześnie utrzymywana jest odpowiednia wilgotność. Niezbędne elementy wyposażenia to:
- Kora lub korzeń jako miejsce do wspinaczki i budowy gniazda
- Sztuczne rośliny (żywe rośliny mogą zostać szybko oplecione pajęczyną i zniszczone)
- Kryjówka naziemna (np. połówka doniczki lub korek)
- Płytka miseczka z wodą, szczególnie ważna podczas wylinki i w gorętszych okresach
Temperatura i wilgotność
Chromatopelma cyaneopubescens preferuje umiarkowanie suche warunki z okresowymi zraszaniami, odzwierciedlające jego naturalne, półpustynne środowisko:
- Temperatura: 24-28°C w ciągu dnia, 20-22°C w nocy
- Wilgotność: 50-60%, z okresowym zwiększaniem do 70% podczas wylinki
Nie należy przesadzać ze zraszaniem terrarium – wystarczy delikatnie zwilżyć jeden róg terrarium raz na 7-10 dni. Zbyt wysoka wilgotność może prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych, w tym niebezpiecznych infekcji grzybiczych, które mogą zagrozić życiu ptasznika.
Karmienie i pielęgnacja ptasznika Chromatopelma
Prawidłowe żywienie stanowi fundament udanej hodowli każdego ptasznika, w tym Chromatopelma cyaneopubescens. Ten gatunek wyróżnia się dość szybkim wzrostem, szczególnie w pierwszych stadiach rozwojowych, dlatego odpowiednia dieta jest kluczowa dla jego prawidłowego rozwoju.
Dieta i częstotliwość karmienia
Podstawę diety stanowią różnorodne owady karmowe, dostosowane do wielkości ptasznika:
- Małe osobniki (L1-L3): muszki owocowe, małe karaczany, młode świerszcze – 2-3 razy w tygodniu
- Średnie osobniki (L4-L6): średniej wielkości świerszcze, karaczany, mole woskowe – 1-2 razy w tygodniu
- Dorosłe osobniki: duże świerszcze, szarańcza, karaczany – raz na 7-14 dni
Owady karmowe powinny być odpowiednio odżywione (gut-loaded) i nie większe niż odwłok ptasznika. Jest to niezwykle istotne, ponieważ zbyt duża ofiara może stanowić zagrożenie dla ptasznika. Należy bezwzględnie usuwać niezjedzone owady po 24 godzinach, aby uniknąć potencjalnego stresu lub uszkodzenia ptasznika, szczególnie podczas delikatnego procesu wylinki.
Wylinki i rozwój
Chromatopelma cyaneopubescens, jak wszystkie ptaszniki, przechodzi przez serię wylinek w miarę wzrostu. Młode osobniki linieją często, nawet co 1-2 miesiące, podczas gdy dorosłe samice przechodzą ten proces rzadziej, zwykle co 6-12 miesięcy. Przed wylinką ptasznik wykazuje charakterystyczne zachowania – przestaje przyjmować pokarm na 1-2 tygodnie, staje się mniej aktywny i często przygotowuje specjalną matę z pajęczyny, na której przeprowadzi wylinkę.
Podczas wylinki należy:
- Zapewnić nieco wyższą wilgotność powietrza (około 70%)
- Całkowicie zaniechać niepokojenia ptasznika
- Wstrzymać karmienie do czasu utwardzenia nowego egzoszkieletu (3-7 dni)
Po wylince warto zebrać i zachować wylinki, które są cennym źródłem informacji – mogą służyć do określenia płci ptasznika (od około L5-L6) oraz monitorowania zdrowia i rozwoju osobnika. Dobrze zachowana wylinka pozwala również na obserwację fascynujących szczegółów anatomicznych, niedostępnych podczas obserwacji żywego ptasznika.
Zachowanie i temperament Chromatopelma cyaneopubescens
Ptasznik Chromka wykazuje wyjątkowo interesujące zachowania, które czynią go fascynującym obiektem obserwacji dla hodowców. Jest to gatunek aktywny, często widoczny w terrarium, co w połączeniu z jego spektakularnym ubarwieniem znacząco zwiększa jego atrakcyjność hodowlaną.
Chromatopelma cyaneopubescens słynie z intensywnego przędzenia pajęczyny, tworząc rozległe, skomplikowane sieci w górnej części terrarium. Te architektoniczne dzieła służą jako wielofunkcyjny system – pełnią rolę alarmu pomagającego wykrywać ofiary, stanowią element konstrukcyjny gniazda oraz zapewniają ptasznikowi poczucie bezpieczeństwa. Fascynującym widokiem jest ptasznik czekający cierpliwie na swojej sieci, gotowy do błyskawicznego ataku na ofiarę.
Pod względem temperamentu, Chromka jest umiarkowanie płochliwa i w sytuacji zagrożenia raczej wybiera ucieczkę niż konfrontację. Jednak w momentach, gdy czuje się osaczona, może przyjmować postawę obronną, demonstracyjnie unosząc przednie odnóża w charakterystycznym geście ostrzegawczym. Jad tego gatunku nie jest uznawany za szczególnie niebezpieczny dla człowieka, ale ukąszenie może być bolesne i wywoływać miejscowe reakcje alergiczne, podobnie jak u innych gatunków ptaszników.
Chromatopelma cyaneopubescens nie jest zalecany do częstego trzymania w rękach ze względu na szybkość poruszania się i stresującą dla ptasznika naturę takiego kontaktu.
Rozmnażanie Chromatopelma cyaneopubescens
Rozmnażanie tego gatunku wymaga sporego doświadczenia i nie jest zalecane dla początkujących hodowców. Wymaga dokładnego planowania, cierpliwości i umiejętności rozpoznawania subtelnych zachowań godowych. Samice osiągają dojrzałość płciową po około 1,5-2 latach (zwykle po 8-10 wylinkach), samce dojrzewają nieco wcześniej.
Proces rozmnażania obejmuje kilka kluczowych etapów:
- Przygotowanie dorosłych osobników obu płci poprzez intensywne karmienie przez 2-3 tygodnie
- Wprowadzenie samca do terrarium samicy w kontrolowanych warunkach, najlepiej wieczorem
- Uważna obserwacja zalotów i kopulacji (samiec wykonuje charakterystyczne ruchy odnóżami i wibruje całym ciałem)
- Ostrożne oddzielenie osobników po zakończeniu kopulacji, aby uchronić samca przed potencjalnym atakiem samicy
Po udanej kopulacji samica tworzy kokon z jajami po około 1-3 miesiącach, zawierający zwykle 80-200 jaj. To imponująca liczba, która świadczy o wysokim potencjale reprodukcyjnym tego gatunku. Inkubacja trwa około 4-6 tygodni, a młode osobniki pozostają w kokonie przez pierwszy tydzień po wykluciu, przechodząc w tym czasie pierwszą wylinkę.
Hodowla młodych ptaszników Chromatopelma cyaneopubescens wymaga zapewnienia im indywidualnych pojemników (aby uniknąć kanibalizmu), odpowiedniej wilgotności i drobnego pokarmu, takiego jak muszki owocowe czy małe nimfy karaczanów. Ta faza hodowli jest niezwykle satysfakcjonująca, pozwalając obserwować dynamiczne zmiany w ubarwieniu i wzroście młodych ptaszników.
Najczęstsze problemy w hodowli Chromatopelma
Mimo że Chromatopelma cyaneopubescens jest stosunkowo łatwy w hodowli, nawet doświadczeni hodowcy mogą napotkać pewne wyzwania:
Problemy z wylinką – najczęściej spowodowane zbyt niską wilgotnością powietrza lub brakiem odpowiedniego przygotowania ptasznika. Przed spodziewaną wylinką warto delikatnie zwiększyć wilgotność w terrarium i upewnić się, że ptasznik ma dostęp do świeżej wody. Nieudana wylinka może prowadzić do utraty odnóży lub nawet śmierci osobnika.
Odmawianie przyjmowania pokarmu – normalne przed wylinką, ale przedłużające się głodowanie może wskazywać na problemy zdrowotne lub nieodpowiednie warunki hodowlane. Warto sprawdzić temperaturę, wilgotność oraz upewnić się, że oferowany pokarm jest odpowiedniej wielkości i żywy.
Infekcje grzybicze – zwykle wynikają z nadmiernej wilgotności. Objawiają się białym lub szarym nalotem na ciele ptasznika i wymagają natychmiastowej interwencji, włącznie z przeniesieniem do suchego terrarium i konsultacją z weterynarzem specjalizującym się w egzotycznych zwierzętach.
Uszkodzenia odnóży – mogą wystąpić podczas nieudanej wylinki lub w wyniku urazów mechanicznych. Ptaszniki mają niezwykłą zdolność regeneracji kończyn przy kolejnych wylinkach, choć odnowione kończyny mogą być początkowo mniejsze od pozostałych.
Regularna, uważna obserwacja zachowania ptasznika, jego aktywności i apetytu pozwala wcześnie wykryć potencjalne problemy i odpowiednio zareagować, zanim staną się poważne.
Hodowla ptasznika Chromatopelma cyaneopubescens to fascynujące doświadczenie, które pozwala obserwować jeden z najpiękniejszych gatunków ptaszników w kontrolowanych warunkach. Przy zapewnieniu odpowiednich warunków, ten wenezuelski klejnot będzie zdrowo się rozwijać, zachwycając swoim niepowtarzalnym ubarwieniem i interesującymi zachowaniami przez wiele lat. Cierpliwość i systematyczna opieka zostaną nagrodzone możliwością podziwiania jednego z najbardziej spektakularnych stworzeń, jakie natura stworzyła w świecie bezkręgowców.
