Gupiki to jedne z najpopularniejszych ryb akwariowych na świecie, cenione za różnorodność kolorów, wzorów i kształtów płetw. Ta mała, żyworodna ryba z rodziny piękniczkowatych zachwyca zarówno początkujących, jak i doświadczonych akwarystów. Współczesne odmiany gupików są efektem dziesiątek lat selektywnej hodowli, która zaowocowała setkami fascynujących wariantów. W tym artykule przyjrzymy się najciekawszym odmianom tych kolorowych ryb, które mogą stać się prawdziwą ozdobą każdego akwarium.
Historia i pochodzenie gupików
Gupiki (Poecilia reticulata) naturalnie występują w północno-wschodniej części Ameryki Południowej, głównie w Wenezueli, Gujanie, Trynidadzie i Tobago. Ich niezwykła zdolność adaptacji pozwala im żyć zarówno w słodkich, jak i słonawych wodach o różnych warunkach.
Nazwa „gupik” pochodzi od Roberta Johna Lechmere Guppy’ego, który w 1866 roku przesłał okazy tych ryb z Trynidadu do Brytyjskiego Muzeum Historii Naturalnej. Od tego momentu rozpoczęła się ich błyskotliwa kariera w akwarystyce, a hodowcy na całym świecie zaczęli tworzyć coraz to bardziej zachwycające odmiany.
Współczesne gupiki hodowlane różnią się znacząco od swoich dzikich przodków – mają bardziej kolorowe ubarwienie i okazalsze płetwy, szczególnie samce.
Klasyfikacja odmian gupików
Odmiany gupików klasyfikuje się na kilka sposobów. Najczęściej dzieli się je ze względu na:
Kształt i rozmiar płetw – występują odmiany o różnorodnych formach płetwy ogonowej, od trójkątnych, przez wachlarzowate, aż po przypominające elegancki welon.
Wzór i ubarwienie – odmiany różnią się kolorystyką i charakterystycznymi wzorami na ciele oraz płetwach.
Pochodzenie hodowlane – wyróżniamy gupiki moskiewskie, japońskie, niemieckie i wiele innych linii, które rozwinęły się w różnych krajach pod wpływem lokalnych preferencji hodowlanych.
Warto podkreślić, że u gupików to głównie samce prezentują efektowny wygląd, podczas gdy samice są zazwyczaj skromniejsze w ubarwieniu i mają mniejsze płetwy.
Najpopularniejsze odmiany gupików
Gupik moskiewski
Gupik moskiewski to jedna z najbardziej rozpoznawalnych i cenionych odmian, wyhodowana w Rosji. Charakteryzuje się imponującą płetwą ogonową i intensywnym ubarwieniem. W ramach tej odmiany wyróżnia się wiele spektakularnych wariantów kolorystycznych, w tym:
- Gupik moskiewski czerwony – z intensywnie czerwonym ubarwieniem ciała i płetw, często z metalicznym połyskiem
- Gupik moskiewski niebieski – o zachwycającym, metalicznie niebieskim połysku, który mieni się w świetle
- Gupik moskiewski żółty – z żywym żółtym lub pomarańczowym zabarwieniem, często z kontrastującymi akcentami
Gupiki moskiewskie, choć niezwykle efektowne dzięki swoim dużym płetwom i intensywnym kolorom, są nieco bardziej wymagające w hodowli niż standardowe odmiany i potrzebują staranniejszej opieki.
Gupik Endlera
Gupik Endlera (Poecilia wingei) przez długi czas uznawany był za podgatunek gupika zwyczajnego, ale obecnie klasyfikuje się go jako odrębny gatunek. Został odkryty w 1937 roku przez profesora Franklyn F. Endlera w wenezuelskich wodach.
Odmiany gupika Endlera wyróżniają się:
- Mniejszym rozmiarem niż standardowe gupiki – są prawdziwymi miniaturkami
- Neonowymi, intensywnymi kolorami, które dosłownie świecą w akwarium
- Charakterystycznymi wzorami przypominającymi kropki, pasy lub mozaiki
- Większą żywotnością i aktywnością, co czyni je fascynującymi do obserwacji
Najpopularniejsze odmiany Endlera to: Black Bar, Cobra, Tiger i Japan Blue – każda z nich oferuje unikalną kombinację wzorów i kolorów.
Gupiki typu Fantail i Delta
Te odmiany zachwycają charakterystycznym kształtem płetwy ogonowej:
Fantail (wachlarzoogonowe) – płetwa ogonowa przypomina szeroki, elegancki wachlarz, rozłożony pod kątem około 70 stopni, co nadaje rybom majestatyczny wygląd.
Delta – płetwa ogonowa ma kształt trójkąta (delty), rozłożonego pod kątem około 70-80 stopni, co zapewnia doskonałą równowagę między estetyką a funkcjonalnością.
Superdelta – to udoskonalona wersja odmiany Delta, z płetwą rozłożoną pod kątem niemal 180 stopni, tworząc imponujący półksiężyc.
Te odmiany cieszą się popularnością wśród początkujących hodowców ze względu na efektowny wygląd i stosunkowo niskie wymagania pielęgnacyjne.
Rzadkie i kolekcjonerskie odmiany gupików
Dla zaawansowanych akwarystów i pasjonatów istnieją rzadkie, często kosztowne odmiany gupików, które stanowią prawdziwe perełki w kolekcji:
Gupiki typu Dumbo
Gupiki Dumbo to jedna z najnowszych sensacji w świecie akwarystyki. Charakteryzują się niezwykle powiększonymi płetwami piersiowymi, przypominającymi uszy słonia (stąd nazwa „dumbo”). Ta stosunkowo świeża mutacja jest bardzo poszukiwana przez kolekcjonerów i często osiąga wysokie ceny na aukcjach.
Gupiki Half-Black
Odmiany Half-Black (HB) prezentują fascynujący efekt wizualny – mają przednią część ciała w jednym kolorze, a tylną połowę intensywnie czarną, co tworzy dramatyczny kontrast. Najbardziej cenione warianty to HB Red z ognistoczerwonym przodem, HB Yellow ze złocistożółtą przednią częścią ciała i HB Blue z metalicznie niebieskim frontem.
Gupiki metaliczne
Odmiany metaliczne to prawdziwe klejnoty akwarium. Charakteryzują się wyjątkowym metalicznym połyskiem łusek, który zmienia intensywność i odcień w zależności od kąta padania światła. Najbardziej cenione są odmiany Full Platinum o srebrzystobiałym połysku i Blue Metal mieniące się różnymi odcieniami niebieskiego.
Najdroższe odmiany gupików mogą kosztować nawet kilkaset złotych za parę, szczególnie jeśli pochodzą z renomowanych hodowli i mają udokumentowane pochodzenie. Dla prawdziwych kolekcjonerów to inwestycja w żywe dzieła sztuki.
Hodowla i pielęgnacja gupików
Choć gupiki są stosunkowo łatwe w hodowli, utrzymanie czystości odmian i zachowanie ich wyjątkowych cech wymaga wiedzy i konsekwencji:
Warunki w akwarium: Optymalna temperatura to 24-26°C, pH powinno wynosić 7,0-7,5, a woda powinna być średnio twarda. W 60-litrowym akwarium można trzymać około 10-15 gupików, pamiętając o zachowaniu proporcji 2-3 samice na jednego samca, co zapobiega nadmiernemu nękaniu samic przez samce.
Żywienie: Gupiki są wszystkożerne i chętnie przyjmują różnorodny pokarm. Dla zachowania intensywnych kolorów warto regularnie podawać im pokarm roślinny i zwierzęcy bogaty w karotenoidy, takie jak kryl, spirulina czy paprika. Zróżnicowana dieta to klucz do zdrowia i intensywnego wybarwienia gupików.
Rozmnażanie: Gupiki są żyworodne i niezwykle płodne – jedna samica może wydać na świat 20-100 młodych co 4-6 tygodni. Aby zachować czystość odmian, należy hodować je w oddzielnych zbiornikach i skrupulatnie kontrolować proces rozmnażania, nie dopuszczając do krzyżowania się różnych wariantów.
Napowietrzanie: Choć gupiki nie wymagają silnego napowietrzania, to delikatny ruch wody i dobra filtracja są zalecane, szczególnie w przypadku odmian o dużych płetwach, które mogą mieć trudności z pływaniem w zbyt silnym nurcie.
Hodowla rasowych gupików to fascynujące hobby, które może przynosić satysfakcję zarówno początkującym, jak i doświadczonym akwarystom. Różnorodność odmian sprawia, że każdy może znaleźć wariant odpowiadający jego gustom i możliwościom hodowlanym.
Pamiętajmy, że najważniejsze jest zapewnienie rybom odpowiednich warunków i dbanie o ich dobrostan, niezależnie od tego, czy hodujemy pospolite gupiki, czy rzadkie, kolekcjonerskie odmiany. Zdrowe i szczęśliwe ryby są zawsze najpiękniejszą ozdobą akwarium, a ich naturalne zachowanie i żywotność dostarczają najwięcej radości z hodowli.
