Gurami to jedne z najbardziej fascynujących ryb akwariowych, które zyskały ogromną popularność wśród akwarystów na całym świecie. Te kolorowe, często spokojne ryby należące do rodziny błędnikowatych (Osphronemidae) wyróżniają się nie tylko atrakcyjnym wyglądem, ale również ciekawym zachowaniem i stosunkowo niewielkimi wymaganiami hodowlanymi. Charakterystyczną cechą wszystkich gurami jest obecność przekształconego promienia płetwy piersiowej w narząd czuciowy zwany wąsikiem, który służy im do badania otoczenia. Dodatkowo posiadają narząd labiryntowy, pozwalający na pobieranie tlenu atmosferycznego bezpośrednio z powierzchni wody, co czyni je wyjątkowo odpornymi na warunki o niższej zawartości tlenu.
W tym przewodniku przyjrzymy się najpopularniejszym odmianom gurami dostępnym w akwarystyce, ich wymaganiom hodowlanym oraz cechom charakterystycznym, które czynią je tak wyjątkowymi mieszkańcami domowych akwariów.
Gurami mozaikowe (Trichogaster leeri) – elegancja w kropki
Gurami mozaikowe, znane również jako perłowe, to jedna z najpopularniejszych odmian w akwarystyce. Ryby te osiągają długość około 12 cm i wyróżniają się charakterystycznym wzorem przypominającym perłową mozaikę na całym ciele. Podstawowa barwa ciała to srebrzystoszara z delikatnym perłowym połyskiem, pokryta licznymi białymi lub niebieskimi kropkami. Płetwy są zazwyczaj przezroczyste z czerwonawym obramowaniem.
Dymorfizm płciowy u gurami mozaikowych jest dość wyraźny – samce mają bardziej intensywne ubarwienie, dłuższe płetwy grzbietowe oraz zaostrzony kształt płetwy grzbietowej, podczas gdy samice są nieco mniejsze, bardziej zaokrąglone i mniej kolorowe. Samce budują również charakterystyczne gniazda z piany podczas tarła.
Gurami mozaikowe preferują akwaria o pojemności minimum 100 litrów, gęsto obsadzone roślinami i z licznymi kryjówkami. Temperatura wody powinna wynosić 24-28°C, a pH w zakresie 6,0-7,5. Są to ryby spokojne, które dobrze współżyją z innymi nieagresywnymi gatunkami o podobnych wymaganiach środowiskowych.
Ciekawostka: Gurami mozaikowe pochodzą z Azji Południowo-Wschodniej, gdzie naturalnie występują w wolno płynących rzekach, bagnach i zalanych obszarach leśnych Tajlandii, Malezji i Indonezji.
Gurami dwuplamisty (Trichogaster trichopterus) – klasyk akwarystyki
Gurami dwuplamisty to prawdziwy weteran akwarystyki, hodowany w akwariach od dziesięcioleci. Nazwa gatunku pochodzi od charakterystycznych dwóch ciemnych plam umiejscowionych na bokach ciała – jednej w środkowej części boku, drugiej u nasady ogona. Ryby te osiągają długość do 15 cm i występują w kilku odmianach barwnych:
- Odmiana niebieska – dominują odcienie niebieskiego i srebrzystego, z wyraźnymi czarnymi plamami.
- Odmiana złota – ciało w kolorze złocistożółtym, również z charakterystycznymi plamami, choć czasem mniej wyraźnymi.
- Odmiana srebrzysta – podstawowa forma o srebrzystym ubarwieniu z zielonkawym lub niebieskim połyskiem.
Gurami dwuplamisty to ryba stosunkowo łatwa w hodowli, odporna na wahania parametrów wody, co czyni ją idealną dla początkujących akwarystów. Najlepiej czuje się w akwarium o pojemności minimum 80-100 litrów, z dużą ilością roślin zapewniających schronienie. Temperatura wody powinna wynosić 24-28°C, a pH w zakresie 6,0-8,0.
Warto pamiętać, że samce tego gatunku mogą wykazywać pewną terytorialność, szczególnie w okresie rozrodu, dlatego nie zaleca się trzymania kilku samców w mniejszych zbiornikach.
Gurami miodowe (Trichogaster chuna) – miniaturowy klejnot
Gurami miodowe to jedna z najmniejszych odmian gurami, osiągająca zaledwie 5-7 cm długości. Ich nazwa pochodzi od charakterystycznego miodowożółtego lub pomarańczowego ubarwienia samców. Samice są znacznie skromniejsze – srebrzystoszare. Ta różnica w ubarwieniu stanowi wyraźny dymorfizm płciowy, ułatwiający identyfikację płci.
Ze względu na niewielkie rozmiary, gurami miodowe doskonale sprawdzają się w mniejszych, dobrze zaaranżowanych akwariach o pojemności od 60 litrów. Są to ryby wyjątkowo spokojne i płochliwe, dlatego najlepiej trzymać je w grupach liczących co najmniej 6 osobników, co zwiększa ich poczucie bezpieczeństwa i zachęca do naturalnych zachowań.
Wymagania dotyczące parametrów wody są podobne jak u innych gurami: temperatura 24-28°C i pH 6,0-7,5. Szczególnie ważne jest zapewnienie gęstej roślinności, zwłaszcza roślin pływających, pod którymi gurami miodowe chętnie przebywają.
Ciekawostka: W naturze gurami miodowe zamieszkują płytkie, gęsto zarośnięte stawy i bagna północno-wschodnich Indii i Bangladeszu, gdzie często woda jest bardzo miękka i lekko kwaśna.
Rozród gurami miodowych
Rozmnażanie gurami miodowych jest fascynującym procesem. Samiec buduje gniazdo z piany na powierzchni wody, najczęściej pod liśćmi roślin pływających, a następnie przywabia samicę efektownymi tańcami godowymi. Po złożeniu i zapłodnieniu ikry, samiec przejmuje całkowitą opiekę nad potomstwem, pilnując gniazda i zbierając wypadające jaja. Młode wylęgają się po około 24-36 godzinach i przez pierwsze dni żywią się zawartością woreczka żółtkowego.
Gurami marmurkowe (Trichopodus trichopterus sumatranus) – egzotyczny wzór
Gurami marmurkowe to odmiana barwna gurami dwuplamistego, wyróżniająca się charakterystycznym marmurkowatym wzorem na całym ciele. Podstawowe ubarwienie to połączenie jasnych i ciemnych nieregularnych plam, tworzących unikalny dla każdego osobnika wzór przypominający marmur. Plamy charakterystyczne dla gurami dwuplamistego są często mniej widoczne lub całkowicie zamaskowane przez marmurkowaty wzór.
Ryby te osiągają długość do 15 cm i mają podobne wymagania hodowlane jak gurami dwuplamisty. Preferują akwaria przestronne (minimum 100 litrów), dobrze obsadzone roślinami, z licznymi kryjówkami. Temperatura wody powinna wynosić 24-28°C, a pH w zakresie 6,0-8,0.
Gurami marmurkowe są stosunkowo spokojne, ale samce mogą wykazywać zachowania terytorialne, szczególnie w okresie rozrodu. Dobrze komponują się z innymi spokojnymi rybami średniej wielkości, takimi jak barwieniec czerwony, brzanka sumatrzańska czy spokojniejsze gatunki pielęgnic.
Gurami całujące (Helostoma temminckii) – towarzyskie olbrzymy
Gurami całujące, znane również jako całuśniki, to jedne z największych przedstawicieli gurami dostępnych w akwarystyce. Osiągają imponujące rozmiary do 30 cm długości, choć w akwariach zazwyczaj dorastają do 20-25 cm. Ich nazwa pochodzi od charakterystycznego zachowania – ryby te często „całują się”, co w rzeczywistości jest formą ustalania hierarchii w grupie.
Ubarwienie gurami całujących jest stosunkowo skromne – od srebrzystoszarego po oliwkowozielone, czasem z delikatnym różowym odcieniem na łuskach. W handlu dostępne są również odmiany barwne, takie jak różowa czy złota. Charakterystyczną cechą tych ryb są wysunięte, mięsiste wargi, które służą im do zbierania pokarmu z powierzchni oraz filtrowania wody.
Ze względu na swoje rozmiary, gurami całujące wymagają dużych akwariów o pojemności minimum 300-400 litrów. Są to ryby towarzyskie, które najlepiej trzymać w małych grupach. Mimo spokojnego usposobienia, ich duże rozmiary mogą onieśmielać mniejsze gatunki, dlatego najlepszymi towarzyszami będą inne duże, ale nieagresywne ryby.
Gurami całujące są wszechstronne pod względem diety – chętnie przyjmują zarówno pokarm roślinny, jak i drobny pokarm zwierzęcy. W naturze znaczną część ich diety stanowią glony i mikroorganizmy, które filtrują z wody.
Porady dotyczące hodowli gurami
Niezależnie od wybranej odmiany gurami, istnieje kilka uniwersalnych zasad, które warto stosować, aby zapewnić tym fascynującym rybom optymalne warunki:
Odpowiednia przestrzeń życiowa – choć wymagania różnią się w zależności od gatunku, większość gurami potrzebuje akwarium o długości co najmniej 80 cm i odpowiedniej pojemności.
Bogata roślinność – wszystkie gurami cenią sobie obecność roślin, szczególnie tych o miękkich liściach i roślin pływających. Zapewniają one nie tylko schronienie, ale również miejsce do budowy gniazd z piany podczas tarła.
Dobór towarzyszy – gurami najlepiej komponują się z innymi spokojnymi rybami o podobnych wymaganiach środowiskowych. Unikaj łączenia ich z agresywnymi lub bardzo aktywnymi gatunkami, które mogą stresować te stosunkowo spokojne ryby.
Dostęp do powierzchni wody – jako ryby labiryntowe, gurami regularnie pobierają powietrze z powierzchni. Upewnij się, że mają swobodny dostęp do powierzchni wody i unikaj zbyt silnego ruchu wody, który może utrudniać im to zadanie.
Zróżnicowana dieta – większość gurami to ryby wszystkożerne, które potrzebują zarówno pokarmu roślinnego, jak i zwierzęcego. Dieta powinna obejmować wysokiej jakości płatki i granulat dla ryb ozdobnych, uzupełnione o żywy lub mrożony pokarm (dafnia, larwy komarów, rureczniki).
Gurami to fascynujące ryby, które mogą stać się ozdobą każdego akwarium. Dzięki różnorodności dostępnych odmian, każdy akwarysta może znaleźć gatunek odpowiadający jego preferencjom estetycznym i możliwościom hodowlanym. Niezależnie od wybranej odmiany, obserwowanie naturalnych zachowań tych inteligentnych, kolorowych ryb dostarczy wielu godzin satysfakcji i relaksu.
