Ptasznik pomarańczowo kolanowy (Brachypelma hamorii) to jeden z najpopularniejszych gatunków ptaszników utrzymywanych w hodowlach domowych. Jego charakterystyczne pomarańczowe „kolana” i stosunkowo łagodne usposobienie sprawiają, że jest idealnym wyborem zarówno dla początkujących, jak i doświadczonych hodowców. W tym artykule przyjrzymy się bliżej temu fascynującemu gatunkowi oraz omówimy podstawowe zasady jego hodowli i pielęgnacji.
Charakterystyka gatunku Brachypelma hamorii
Brachypelma hamorii, wcześniej klasyfikowany jako Brachypelma smithi, to gatunek ptasznika pochodzący z zachodniego Meksyku. Należy do rodziny ptasznikowatych (Theraphosidae) i jest przedstawicielem ptaszników naziemnych. Ptasznik pomarańczowo kolanowy zawdzięcza swoją nazwę charakterystycznym pomarańczowo-czerwonym przebarwieniom na stawach odnóży, które efektownie kontrastują z czarnym ciałem.
Dorosłe samice osiągają rozmiar ciała około 5-6 cm, a rozpiętość odnóży może dochodzić do 15 cm. Samce są nieco mniejsze i smuklejsze. Jedną z najbardziej imponujących cech tego gatunku jest jego długowieczność – samice mogą żyć nawet 20-30 lat w niewoli, podczas gdy samce zazwyczaj żyją krócej, około 5-10 lat.
Brachypelma hamorii jest gatunkiem objętym konwencją CITES (załącznik II), co oznacza, że handel tym gatunkiem jest regulowany i wymaga odpowiednich zezwoleń.
Wymagania hodowlane
Hodowla ptasznika pomarańczowo kolanowego nie jest szczególnie wymagająca, co czyni go doskonałym wyborem dla początkujących terrarystów. Gatunek ten wybacza drobne błędy w hodowli, dając początkującym czas na zdobycie doświadczenia. Oto podstawowe wymagania hodowlane:
Terrarium
Dla dorosłego osobnika odpowiednie będzie terrarium o wymiarach około 30x30x30 cm. Brachypelma hamorii jako gatunek naziemny zdecydowanie preferuje terraria o większej powierzchni niż wysokości. Wysokie zbiorniki mogą prowadzić do upadków ptasznika, które przy jego ciężkim ciele mogą być śmiertelne. Terrarium powinno być wyposażone w:
- Odpowiednie podłoże (torf, kokos, ziemia dla roślin doniczkowych bez nawozów) o głębokości 5-10 cm, umożliwiające kopanie nor
- Kryjówkę (korzeń, kora, doniczka ceramiczna) zapewniającą poczucie bezpieczeństwa
- Płytkie naczynie z wodą, które zapobiegnie odwodnieniu
- Wentylację zapewniającą odpowiednią cyrkulację powietrza, zapobiegającą rozwojowi pleśni
Warunki klimatyczne
Ptasznik pomarańczowo kolanowy preferuje umiarkowane warunki klimatyczne, które łatwo odtworzyć w warunkach domowych:
- Temperatura: 24-28°C w dzień, może spadać do 20-22°C w nocy
- Wilgotność: 60-70% (umiarkowana, bez przesadnego zraszania)
Nie wymaga dodatkowego ogrzewania, jeśli temperatura w pomieszczeniu jest odpowiednia. Należy jednak unikać umieszczania terrarium w miejscach narażonych na bezpośrednie działanie promieni słonecznych lub silne wahania temperatury, które mogą stresować zwierzę.
Karmienie i pielęgnacja
Właściwe żywienie i regularna pielęgnacja są kluczowe dla zdrowia i dobrostanu ptasznika pomarańczowo kolanowego. Przestrzeganie kilku prostych zasad zapewni długie i zdrowe życie twojemu podopiecznemu.
Dieta
Brachypelma hamorii jest typowym drapieżnikiem i żywi się wyłącznie żywymi owadami. W hodowli domowej najczęściej podaje się:
- Karaczany (np. argentyńskie, dubia) – najbardziej polecany pokarm ze względu na wartości odżywcze
- Świerszcze – łatwo dostępne, choć hałaśliwe i mniej odżywcze
- Szarańcza (dla większych osobników) – urozmaicenie diety
- Larwy mącznika młynarka (rzadziej, ze względu na wysoką zawartość tłuszczu i twardy chitynowy pancerz)
Częstotliwość karmienia zależy od wieku ptasznika:
- Młode osobniki (L1-L5): co 3-5 dni, mniejsze porcje
- Starsze młode (L6-L8): co 7-10 dni
- Dorosłe: co 10-14 dni, jeden większy owad lub kilka mniejszych
Warto pamiętać, że ptaszniki mogą wytrzymać długie okresy bez jedzenia, nawet do kilku miesięcy, więc nie należy się martwić, jeśli odmówią przyjęcia pokarmu przez kilka tygodni, szczególnie przed linieniem. Odmowa jedzenia przez 2-3 tygodnie często jest pierwszym sygnałem zbliżającej się wylinki.
Pielęgnacja terrarium
Podstawowe czynności pielęgnacyjne obejmują:
- Usuwanie resztek pokarmu (w ciągu 24 godzin od karmienia) – zapobiega rozwojowi pleśni i roztoczy
- Regularne uzupełnianie wody w pojemniku – świeża woda powinna być zawsze dostępna
- Okresowe zraszanie podłoża (umiarkowanie, bez przesadzania z wilgotnością) – raz na 1-2 tygodnie
- Całkowitą wymianę podłoża co kilka miesięcy lub w razie zauważenia pleśni czy pasożytów
Rozmnażanie i rozwój
Rozmnażanie Brachypelma hamorii nie jest skomplikowane, ale wymaga cierpliwości i doświadczenia. Samice dojrzewają płciowo po około 4-5 latach, samce wcześniej – po 2-3 latach. Różnicę płci można zauważyć po osiągnięciu przez ptasznika około 4-5 cm rozpiętości odnóży.
Cykl rozwojowy ptasznika pomarańczowo kolanowego obejmuje:
- Jaja – samica składa kokon zawierający 100-400 jaj, który następnie chroni przez około 6-8 tygodni
- Nimfy – bezwłose, nieruchome formy wykluwające się z jaj, całkowicie zależne od zapasów żółtkowych
- Stadia larwalne (L1-L10+) – młode ptaszniki przechodzą przez liczne wylinki, stopniowo zwiększając rozmiar i nabierając dorosłych cech
- Osobniki dorosłe – osiągają dojrzałość płciową po kilku latach, co można rozpoznać po wykształceniu się bulbusów u samców
Warto wiedzieć, że wzrost ptasznika pomarańczowo kolanowego jest stosunkowo powolny. Od wyklucia do osiągnięcia dojrzałości płciowej może minąć 3-5 lat, a samice mogą kontynuować wylinki przez całe życie, co jest jednym z powodów ich imponującej długowieczności.
Zachowanie i obchodzenie się z ptasznikiem
Brachypelma hamorii jest gatunkiem o względnie łagodnym usposobieniu, choć jak każdy ptasznik może wykazywać zachowania obronne, gdy czuje się zagrożony. W porównaniu z innymi gatunkami ptaszników, jest on wyjątkowo spokojny i rzadko przyjmuje postawę obronną, co czyni go idealnym dla początkujących. Typowe zachowania obronne obejmują:
- Stroszenie szczecinek urticating (drażniących) z odwłoka – pierwsza linia obrony
- Przyjmowanie postawy obronnej z uniesionymi przednimi odnóżami i otwartymi szczękoczułkami
Bezpośredni kontakt z ptasznikiem nie jest zalecany, ale jeśli jest konieczny:
- Należy delikatnie nakierować ptasznika na dłoń lub inny przedmiot, unikając chwytania go
- Unikać gwałtownych ruchów i hałasu, które mogą go przestraszyć
- Nie podnosić ptasznika zbyt wysoko nad podłożem – upadek może być dla niego śmiertelny
- Zawsze mieć świadomość, że ptasznik może nagle zeskoczyć lub przyjąć postawę obronną
Szczeciny urticating ptasznika pomarańczowo kolanowego mogą powodować podrażnienia skóry, oczu i dróg oddechowych. Po kontakcie z ptasznikiem zawsze należy dokładnie umyć ręce i unikać dotykania oczu czy twarzy.
Brachypelma hamorii to fascynujący gatunek ptasznika, który dzięki swojemu atrakcyjnemu wyglądowi, łagodnemu usposobieniu i stosunkowo prostym wymaganiom hodowlanym zyskał ogromną popularność wśród terrarystów. Odpowiednie warunki utrzymania, regularne karmienie i minimalna ingerencja zapewnią temu długowiecznemu gatunkowi zdrowie i dobrostan przez wiele lat, sprawiając radość i satysfakcję hodowcy. Obserwowanie naturalnych zachowań tego majestatycznego ptasznika może stać się pasjonującym hobby na długie lata.
